Właściwości fizyczne i mechaniczne drewna
Głównym wskaźnikiem mechanicznych właściwości jest jej szczelność, czyli zdolność do zatrzymywania wpływu czynników zewnętrznych. Dla ustalenia przydatności drewna jako materiału budowlanego ważna jest jego elastyczność, szczelność, wilgotność, ciepło przepuszczalność, zdolność do schnięcia i nabierania wilgotności.
Rozpatrzmy wyżej wymienione:
Szczelność. Przy wilgotności nie większej, niż 12%, drewno wg szczelności można podzielić na grupy w następujący sposób (кg/m) :
- wysokiej szczelności – 750 i wyżej
- średniej szczelności – 550 – 740
- niskiej szczelności – 540 i niżej
W tabeli 1 podano szczelność różnych gatunków drewna.
Wilgotność – właściwość drewna, charakteryzująca się ilością istniejącej w niej wilgoci. Budowa włókien drewna jest taka, że wilgoć lżej przenika przez sztorc drzewa. Wilgoć, znajdująca się w komórkach i przestrzeni międzykomórkowej, nazywa się wolną, a w ściankach komórki – powiązaną lub higroskopijną. Wilgotność względna to współczynnik wagi wilgoci, zawartej w drewnie, do wagi suchego drewna. Według w/w drewno może być w stanie absolutnie suchym (wilgotność równa się 0%), pokojowo-suchym (wilgotność od 8 dо 15%), powietrzno-suchym (wilgotność оd 16 dо 20%), półsuchym (wilgotność оd 21 dо 23%), wilgotnym (wilgotność więcej od 23%), świeżo ciętym (wilgotność оd 40 dо 75%) i mokrym (wilgotność ponad 75%).
W tabeli 2 znajdują się wskaźniki dla średniej wilgotności drewna w stanie świeżo ciętym.
Przewodność cieplna – właściwość drewna, odpowiadająca za przepuszczanie ciepła od jednej powierzchni do drugiej. Przewodność cieplna zależy od jego wilgoci i wagi sześciennej. Wilgotne drzewo ma bardziej niski współczynnik przewodności. Waga drewna zależy od gatunku: iglaste mają mniejszą szczelność i, odpowiednio, mniejszą przewodność cieplną.
Tabela 1. Właściwości fizyczne drewna (w przybliżeniu).
Gatunek drewna | szczelność kg/m3 | współczynnik schnięcia (licznik) i pęcznienia (mianownik) | ||||
przy wilgotności 12% | umowna w stanie suchym | objętościowy | promienny | kątowy | ||
brzoza | 630 | 600 | 500 | 0,54/0,64 | 0,26/0,28 | 0,31/0,34 |
dąb szypułkowy | 670 | 640 | 530 | 0,47/0,55 | 0,17/0,18 | 0,32/0,35 |
świerk | 690 | 650 | 550 | 0,43/0,50 | 0,18/0,19 | 0,27/0,29 |
lipa | 445 | 420 | 360 | 0,43/0,50 | 0,16/0,17 | 0,28/0,31 |
modrzew | 495 | 480 | 400 | 0,49/0,58 | 0,22/0,23 | 0,30/0,33 |
olsza | 660 | 630 | 520 | 0,52/0,61 | 0,19/0,20 | 0,35/0,39 |
topola / osika | 520 | 490 | 420 | 0,43/0,49 | 0,16/0,17 | 0,28/0,30 |
jodła kaukaska | 495 | 470 | 400 | 0,41/0,47 | 0,14/0,15 | 0,28/0,30 |
jodła syberyjska | 435 | 410 | 350 | 0,46/0,54 | 0,17/0,18 | 0,31/0,34 |
sosna cedrowa | 375 | 350 | 300 | 0,39/0,44 | 0,11/0,11 | 0,28/0,31 |
sosna zwykła | 435 | 410 | 350 | 0,37/0,42 | 0,12/0,12 | 0,26/0,28 |
500 | 470 | 400 | 0,44/0,51 | 0,17/0,18 | 0,28/0,31 |
Тabela 2. Współczynniki średniej wilgotności drewna w stanie świeżo ciętym.
Gatunek drewna | Wilgotność drewna świeżo ciętego (%) |
Iglaste (średnio) | 90 |
świerk | 91 |
modrzew | 82 |
jodła | 101 |
sosny cedrowe, syberyjskie, koreańskie | 92 |
sosna zwykła | 88 |
Liściaste miękkie (średnio) | 80 |
wierzba | 85 |
lipa | 60 |
topola osika | 82 |
olsza | 84 |
topola | 93 |
twarde (średnio) | 65 |
brzoza brodawkowata i omszona | 78 |
brzoza żeberkowana | 68 |
buk | 64 |
wiąz | 78 |
grab | 60 |
dąb | 50 |
jesion | 78 |
jesion II | 36 |
Przewaga w przewodności cieplnej drewna w stosunku do cegły jest oczywista.
Ściana z cegły grubości 510 mm (dwie cegły) ma takie same właściwości termoizolacyjne, jak ściana z bali drewnianej grubości 100 mm. Jeśli chodzi o porównywalną wartość, to przewaga również jest po stronie drzewa. Trzeba jeszcze dodać, że ściany drewniane nabierają ciepło i równomiernie oddają go na całość mieszkania. W takim domu będzie ciepło nawet przy najniższych temperaturach.
Przewodność akustyczna – charakterystyka, określająca przenoszenie dźwięku. Dźwięk w różnych kierunkach rozpowszechnia się niejednakowo. Przepuszczalność dźwięku wzdłuż włókien jest w 4-5 razy wyższa, niż w poprzek.
Schnięcie – zmniejszenie objętości drewna, spowodowane ubytkiem wody. W różnych kierunkach drzewo schnie nierównomiernie. Podczas zmniejszenia wilgotności od 30 dо 0% schnięcie wynosi wzdłuż włókien – 0,1%, promieniście – od 4 do 8%, kątowo – od 8 do 12%.
Рęcznienie – proces przeciwny do schnięcia. Wysoka wilgotność sprawia, że drewno dobrze wchłania wilgoć, jedocześnie pęczniejąc i zwiększając swój wymiar. Przez to szczeliny znikają. Nadmiar wilgoci w drewnie pogarsza jego właściwości fizyczne i mechaniczne. Podczas suszenia wilgoć ubywa bardzo powoli. Podwyższona wilgotność gotowej produkcji powoduje zmianę wymiarów geometrycznych, wykrzywienie, a co za tym idzie zmniejszenie jej jakości.